Premio OzieriPremio Ozieri di Letteratura Sarda 

Tzia Cunceta faiat e bendìat cadiras, po i-custu dd'ianta postu de annumìngiu "Cunceta de is cadiras". Biviat in Mandas, in provincia de Casteddu e un'orta a su mesi, tempus bonu o malu, arribat a Iscroca a mengianu chitzi e po coitai de prusu pigàt, a istruncadura, su mori chi, de su sartu de Mandas lompit deretu a s'arroli mannu a pagu tretu de su campusantu. Tzia Cunceta bestiat pannus de pagu contu e cratzàt crapitas aciolàdas. Portàt unu panneananti de tela grussa pinnigàu a duapilla chi assimbillàt a sa sachita de is ispigadrìxis. In cussa busciaca, prus lada che fungùda, poniat totu sa mercantzia donàda de sa genti chi no dda podiat pagai in dinai. Intre totu is cosas chi mi spantànta de tzia Cunceta duas mi lassànta chentza de sùlidu: sa primu furiat su càrrigu de is cadiras chi arrennescìat a portai. Funtra sempri dexi, sesi me in conca, una a pitzus de s'àtra e dùas po bratzu; s'àtra furiat sa manera de caminai. Caminàt allestru, cìrdina e dereta e in su mentras, si dda cantàt, alligra e imbiàda, candentzendi su passu a segundu su motivu de sa canzoni e s'oru de sa gunnèdda, longa e plissetàda, s'aberiat e si serràt in d'unu giògu crosidadosu de unu tacòni a s'àtru. Pariat una fisarmonica in manus de su mellus sonadori. Tzia Cunceta m'agradaiat meda e issa dd'iat cumpréndiu. M'est abarrau in conca unu mutetu chi cantàt po indùlliri sa genti a ddi comprai is cadiras: I bacas tengiu làngias c'anti papau lua citi coru e no prangias ca ge' ap'èssi' 'sa tua... C'anti papàu lua i' bacas tengiu làngias ca gè' ap'èssi' 'sa tua citi coru e no prangias". Una dia m'iat pregontau si mi féssit pràxiu de dd'acumpangiai a inci portai is cadiras chi dd'ianta cumandau is crientis de bidda. Aici, deu e tzia Cunceta, si seus fatas amigas. Furiat coiàda e chentz"e fillus. Su pobiddu, chi ddi narant Antonicu, portau a nomini po sa bonesa, furiat un'omini artu, a braba, pilus e mustatzus, longus e lìndidus che-i sanìa e issa, po brulla, ddu tzerriàt "Santu Perdu" e po nai sa beridadi dd'assimbillàt diaderus. Una dia de beranu, tzia Cunceta m'iat ingortu a domu sua. Mi parit de arregodai, si sa memoria no mi collunat, ca biviat a pagu tretu de su molinu de farra. De sa perda morta, amuràda po cungiài sa pratza, tupas de teresinas bregungiòsas (1) giài in frori santzinànt a su bentu, mudendi colori a segunda de comenti furriàt su soli, cussas a s'umbra funtra birdis e i-cussas a soli colori de arrosa scandéssiu. In mesu cussa cornìxi de ispantu, a suta de una mata de limoni, cratzàda de afràbica de isposa (2) chi bogàt fragu fìntzas a sa ia, ddu-i furiat sétziu tziu Antonicu tot'afanteriau a fai sportas e cadinus po sa binnenna. In cussus tempus me is domus de is poburus, de sa pratza s'intràt luegus a coxina ca sa lolla furiat cosa po arricus. (1) Teresinas bregungiòsas: Sedum (Crassulaceae) il suo nome deriva dal latino sedeo "mi siedo" in riferimento al modo con cui molte specie si attaccano alle rocce e sui muri. I suoi fiori, piccolissimi e bianchi, sono a forma di stella. E' chiamata (timida) perché al contatto coi raggi solari, il suo verde intenso si muta in un rosa pallido. (2) Afràbica de isposa : Basilico da sposa: Qualità in via d'estinzione. Così chiamata perché la sua forma sferica ed i suoi fiori, minuscoli, candidi, molteplici e dal profumo inebriante, ricordano il bouquet da sposa ed è alla medesima che veniva offerto in segno di purezza, fertilità ed abbondanza. Unu parastàgius de linna de pirastu, pintaus or'oru a follas de mela pirongia, faiat mustra de safatas e pratillus de ortigu, tassixeddas, cicaras e bichierinus po arresòlliu. Siendas de una curtura antiga e simpli, imperàdas scéti po is festas de domu: nascimentus, batiàris, cunfrimas e còias. In su muru de sa zeminera una cordedda de ispagu, annuàda de parti a parti a dùas tàcias, apumpiàt crobetòris, cocerònis e turras istampàdas. In s'aposentu de su pani impari a sa mesa, imbussàda de unu lentzoru de obraci faiat de meri, de su canisteddu prus mannu a su ciolirìu prus piticu arrimau a imprassadura intremesu is pei de su scedetzadori, su stréxu de fenu, fatu a manu de is maistu de tandus. (Me Iscroca tziu Batistinu e tzia Simoneta, pobiddu e mulleri de sessantannus, si spassiant ancora in cust'arti antiga.) Su stréxu de fenu fu cosa chi ispetaiat, po cantu pòbora fessit, a dònnia fémina in edadi de isposòngiu, poita issa scéti teniat su doveri de fai su pani po totu sa famillia. Traballu chi arrechediat tempus, fàdiu e, cosa principalli, connoscentzia scheta de su trigu. Su stréxu de fenu de tzia Cunceta, allisau po su manixu ma beni achistìu, scoviàt cantu amori, capatzidàdi i acura ponessit in cussu doveri sacru de furrai cun i manu suas, su trigu in pani. S'aposentu de crocai de tzia Cunceta fragàt de bobòis: -Imoi - m'iat nau - t'amostu su mellus chi apu comprau po chini no apu tentu. Fendimi cinnu de mi citìri iat serrau sa porta, acotzau una scala a su muru e pighendimì a pala de proceddu inci furiaus atziàdas a su stàulu: -Castia innoi, pipìa bellixedda - m'iat nau- stuendimìnci a terra. In domu mia puru ddu-i furiat su stàulu, ma ni deu ni fradis e ni sorris ddu-i potzaiàus atziai chentza chi mamai dd'essit iscìpiu. Sa dia ia cumpréndiu poita. Su stàulu furiat su cuadroxu de is mamas. I bratzus de tzia Cunceta stringiant tropu a forti sa personedda mia e deu ia cicau de m'indi scabùlliri: -No timasta, prenda mia, tzia Cuncetati bòlit beni. -Deu no timu tzia Conce' est ca megàis de m'allupai. Un'arrisixeddu dd'iat allutu sa faci pagu-pagu arrubiàda po sa bregùngia de s'èssiri stentàda in s'impràssidu. Chenza de mi lassai sa manu, iat abertu una càscia e ind'iat bogau, aporrendimiddu, unu paperotu ingroghìu de su tempus: -Nea, filla mia, custu est po tui. -E ita ddu at a intru? -No ti ddu scoviu, candu arribas a domu ddu bìis, ma mi tepis impromìtiri de ddu spoddiai candu ses a sola. Gèi furiat pagu s'impromissa chi ddi tepia fai! Tenia tres fradis e duas sorris, unu prus fichetu de s'àtru. Iap'èssiri potzia andai a domu de aiàia ma issa scordiat totu a mamai. Tzia Cunceta no boliat chi s'èssit iscìpiu e s'impromissa est dépidu. Su paperotu furiat manneddu e siddau aici beni de tènniri abisongiu de una pariga de ferrus po dd'abèrriri. Dd'ia spoddiàu sa noti etotu cun is ferrus de mait'e pannus de mamai, chi m'iat iscutu po no dd'àiri pedìu su permissu. Ah! Si is sorris mias éssinti biu cussa bambuledda m'indiddiant'èssiri furàda de siguru. Po i-custu tzia Cunceta no boliat chi àtrus d'éssint iscìpiu. Medas bortas torru cun sa memoria a i-cussu scòrriu de vida e de su coru de Iscroca santzinau de is alenus de su bentu, sa boxi de tzia Cunceta, chi at bintu su tempus, si pesat ischeta abetiendimì unu cantu: "Citi corrue no prangiast."

 

Teresa Piredda Pacioni (Escolca)
1° premio 2005 (Sezione prosa «Angelo Dettori»)

Torna all'inizio del contenuto